Heesters in het biodivers zorggroen

Heesters zijn mogelijke nest- en schuilplaatsen voor veel dieren. Net zoals andere bloeiende planten, zorgen bloeiende struiken ook voor nectar en stuifmeel. Maar ook het loof en de stengels van struiken trekken insecten aan: ze knabbelen al eens graag aan een blaadje. Die knabbelende insecten zijn op hun beurt dan weer voedsel voor veel van onze tuinvogels en zoogdieren.
Ook de vruchten van heesters zijn een belangrijke voedselbron voor veel dieren. Maar ook voor ons zijn eetbare bessen erg interessant. In het vruchtseizoen werken ze extra activerend: met hun vaak felle kleuren nodigen ze uit om dichtbij te komen en te plukken.  

Heesters worden wel eens vergeten als ontwerpelement in een tuin. Nochtans kan je door heesters in te brengen volume creëren in de open ruimte en ook in de winter voor structuur en beleving zorgen. Heesters zorgen voor visuele afwisseling, ze spelen met het dieptezicht. Ze kunnen helpen om een tuinruimte subtiel in te delen. Je kan er ook zichten mee afschermen: denk maar aan privékamers die grenzen aan een gezamenlijk gedeelte van de tuin. Door heesters in te brengen kan je een tuin minder overzichtelijk maken, maar wel spannend en verrassend. Jongeren zoeken graag een van het zicht onttrokken plekje op en ook in de speelnatuur zijn struiken een absolute must.  Maar een gedesoriënteerd persoon met bv. cognitieve problemen zal misschien angstig worden als hij of zij het overzicht verliest, of verdwalen. Heesters kunnen dus zowel geborgenheid als desoriëntatie veroorzaken. Let dus goed op welke plaats en voor welke zorgvragers je struiken voorziet. Een zekere openheid van het geheel is belangrijk (lees er meer over in ons artikel ‘in wel landschap voelen we ons best‘).

Hoe kan je heesters inzetten in de zorg?

• Een boeket plukken met geurende bloemen uit de bloeiende struiken (struiken zijn wat hoger en daardoor vaak beter bereikbaar voor personen met motorische problemen) 
• Met de bloemen van vlier heerlijk vlierbloesemsiroop maken 
• Reminiscentie: bepaalde planten, kruiden, … kunnen herinneringen aan vroeger oproepen  
• Fruit: fruit oogsten, ermee koken, confituur maken, fruitsnoepjes maken, … 
• Met zoekkaarten planten, vlinders, bijen, … spieden in de struiken 
• Met takken iets maken bv. kazoo maken met vliertakken 
• Voor het creëren van gevoelsplekjes (bv. een rouwplek) die wat meer privacy en afscherming bieden  
• Voor het stimuleren van sociale contacten met de buurt bv. mensen uit de buurt die bessen komen plukken 
• Voor het creëren van land art (kunstwerken met en in de natuur) 
• Voor zintuiglijke prikkeling (het hele jaar door): in de lente de bloemen, in de herfst de herfstkleuren, in de winter het winterbeeld 

De kostprijs van een heester hangt af van de grootte en van de soort. Je kan heesters meestal aankopen in verschillende maten. Hoe groter, hoe ouder en ook hoe duurder. Afhankelijk van je budget en geduldniveau kan je dus kiezen voor verschillende opties. Ze vragen wat zorg bij de aanplant, maar eens ze vertrokken zijn heb je aan struiken niet te veel werk meer. Tenzij ze als haag gebruikt worden, dan moet je ze wel jaarlijks scheren.  

Plaats en functie van heesters in het biodivers zorggroen.

• Alleenstaand of in kleine groepjes spelen ze met de dieptebeleving van de tuin 
• In een biodiverse plantenborder verrijken struiken de structuur en het winterbeeld 
• In geschoren vorm kunnen ze gebruikt worden als haag of heg bij wijze van afsluiting en afscherming 
• Grotere struiken kunnen in kleinere zorgtuinen als kleine boom gebruikt worden, bijvoorbeeld als opgesnoeide meerstammige  
• Struiken kunnen ook ingezet worden in grotere groepen of bossages en zo als windsingels worden ingezet