Hoe krijg je een biodivers gazon?

• Een biodivers gazon hoef je niet elke week te maaien. Elke 3 à 4 weken maaien is voldoende.
• Zet je maaistand dan zeker niet te kort zodat het gras kan herstellen van de maaibeurt. Dit heeft ook als voordeel dat laagblijvende kruiden en paddenstoelen meer overlevingskansen hebben.
• Houd geen strak maaischema aan, maar kijk naar je gras: maai zeker minder frequent in droge periodes, het gras groeit dan trager en de kans op beschadiging is groter. Gras op voedselarme bodems groeit ook trager en moet minder frequent gemaaid worden dan gras op een voedselrijke bodem.

• Om je tuin een biodiversiteitsboost te geven hoef je zeker niet het volledige gazon weg te doen. Een kortgemaaid gazon is zeker voor bijvoorbeeld sportactiviteiten nog een aanrader. Om een biodiverser gazon te creëren heb je verschillende opties: 
• Je kan er voor kiezen om een gedeelte van je gazon wél elke 2 weken te maaien en het andere deel slechts om de 3 à 4 weken 
• Je kan ervoor kiezen om telkens andere stukken te maaien. Hierdoor hebben insecten, vogels en amfibieën tijd en ruimte om weg te vluchten van de maaier en hebben ze steeds een plaats met langer gras om te schuilen en voedsel te zoeken.  
• Zie je leuke bloemen en/of paddenstoelen in je tuin? Maai er dan omheen. Deze variaties in grashoogtes komt de biodiversiteit in het gazon ten goede en het geeft een tof effect! Door de stukken die maar om de 3 à 4 weken gemaaid worden kan je ook paden maaien, die je dan wel tweewekelijks maait. Ook dat geeft een heel mooi en origineel effect!  

• Soms komen er vanzelf kruiden in het gazon, maar even vaak ook niet. Dan kan je een zaadmengsel  inzaaien dat geschikt is voor biodiverse gazons. Er zijn verschillende mengsels op de markt: 
• Een combinatie van grassen en laagblijvende kruiden zoals het “E1 biodivers gazon” mengsel van het bedrijf Ecoflora 
• Een mengsel laagblijvende kruiden zoals “M5 nectar onder het maaimes” van het bedrijf Cruydthoeck 
• Ecoflora heeft ook een mengsel te koop voor een onderhoudsarm gazon met 5% fijnbladige klaver. Met dit mengsel hebben we zelf geen ervaring, maar het zou traag groeiend zijn en het aantal maaibeurten fors terugschroeven.  
• Of je kan bij dezelfde bedrijven zelf losse kruidenzaden of -plantjes aankopen die je leuk vindt – zie daarvoor ook onze lijst van favoriete vaste planten (je kan uit deze lijst de soorten kiezen die niet hoog worden)

• Voorjaarsbloeiende bloembollen zoals krokus, hyacint en narcis zijn vaak de eerst bloeiende planten in de tuin. Ze zorgen zo voor de eerste lentekriebels én zijn belangrijk voor de eerste insecten die in de tuin een kijkje komen nemen. Voor vroegvliegende koninginnen van hommels zijn ze vaak essentieel om na een lange winter voldoende energie te kunnen bijtanken.
• Ook in het najaar kunnen najaarsbloeiende bloembollen zoals rondbladige cyclamen zorgen voor extra voedsel voor insecten die in winterslaap gaan (vlinders zoals atalanta en dagpauwoog en alle koninginnen van hommels bijvoorbeeld).
•  Gebruik zeker biologische bloembollen! Met pesticiden behandelde bloembollen hebben nectar en stuifmeel met gifstoffen. Door deze te gebruiken creëer je mogelijks een ecologische val in je tuin. Insecten zijn superblij met de nectar, maar krijgen samen met de nectar gifstoffen binnen die hen desoriënteren en ziek maken.
• Bekijk zeker de lijst met onze favoriete knol- en bolgewassen.

• In de herfst is de kans groot dat er paddenstoelen in je gazon te zien zijn. Zij doen geen schade aan je gazon. Integendeel! Ze ruimen dood organisch materiaal op en herwerken dit tot goeie humus. Paddenstoelen groeien ook meestal niet alleen. Vaak staan ze met tientallen of soms wel honderden samen. Ze zijn eigenlijk maar ‘het topje van de ijsberg’. Het zijn bovengrondse vruchtlichamen van een groot ondergronds netwerk van schimmeldraden.  
• Sommige paddenstoelen zijn de vruchtlichamen van mycorrhizae, dit zijn schimmeldraden die in symbiose leven met planten, vaak met bomen. Dat betekent dat de planten en schimmels samenwerken en er zelf allebei beter van worden.  
• De schimmels groeien in of rondom de wortels van de boom en zorgen ervoor dat de boom voedingsstoffen en water krijgt. En de schimmel ontvangt suikers van de boom! Soms heb je dus paddenstoelen in je gras, die via schimmeldraden geconnecteerd zijn met een boom die meters verder staat. Een interessante gids voor paddenstoelvriendelijk gazonbeheer kan je vinden via deze link.  

• In vele brochures en websites staat telkens weer het advies over hoe belangrijk het is om gazons te bemesten. Ons advies: doe dat niet als je een biodivers gazon wil! Het bemesten van een gazon verhoogt de concentraties aan voedingsstoffen als stikstof en fosfor in de bodem, maar verlaagt de biodiversiteit. Door meer voedingsstoffen gaan vooral snelgroeiende grassen nog sneller groeien. Ze maken een dichte grasmat waardoor kruiden geen kansen krijgen om te kiemen en te groeien. Lees er meer over in ons artikel ‘less is more – biodiversiteit floreert bij weinig voedingsstoffen’.  
• Werd je gazon in het verleden vaak bemest? Door te maaien en door het afvoeren van het maaisel voer je terug deze voedingsstoffen af, en wordt de bodem terug heel langzaam armer aan voedingsstoffen. Maar het verarmen van de bodem gaat veel trager dan het verrijken door te bemesten.  
• Enkel in het geval van zeer arme zandbodems die nooit bemest zijn kan het beter zijn van het maaisel niet af te voeren, maar te mulchen. Zo keren de voedingsstoffen die in het gras zitten terug naar de bodem.

• In gazons worden vaak herbiciden gebruikt om het ‘onkruid- en mosvrij’ te houden. 38% van de Vlamingen bleek in 2018 nog pesticiden te gebruiken in de tuin, maar toch is er grote bereidheid tot het gebruik van alternatieven. Een biodivers gazon vormt zo’n mooi alternatief. We moeten er wel een klik voor maken in ons hoofd, want de planten die we lang als ‘onkruid’ beschouwd hebben, worden plots ‘kruiden’ met een waarde voor insecten. In een biodivers gazon hoeven dan ook absoluut geen pesticiden gebruikt te worden. En komt er eens een ongewenste plant in, steek hem dan gewoon uit met een spade.   
• Naast het rechtstreeks gebruik van pesticiden is ook de verkoop van met pesticiden behandelde bloembollen en sierplanten door tuincentra een bedreiging voor insecten in de tuin. Lees hier meer over in ons artikel ‘Een biodiverse tuin is geen wildernis’.  

Soorten van biodiverse gazons