Bibliotheek

Zijn er alternatieven voor potgrond met turf?

18 april 2022

Citeren als:

Sanne Van Den Berge & An De Schrijver. Zijn er alternatieven voor potgrond met turf? Website Biodivers Zorggroen HOGENT, www.biodiverszorggroen.be en www.biodiverszorggroen.nl

Zo goed als alle commerciële potgrond bestaat hoofdzakelijk uit turf (ook wel veen genoemd). Turf is dan ook een uitstekende grondstof voor planten: ze maakt de grond lichter, helpt bij het vasthouden van water (turf kan tot 20 z’n drooggewicht aan water vasthouden), voert nuttige bacteriën aan en vormt een natuurlijk fungicide.

Het gebruik van turf in potgrond draagt echter bij aan de biodiversiteits- en klimaatcrisis. Er is dan ook een transitie aan de gang om het aandeel turf in potgrond geheel of gedeeltelijk te vervangen door alternatieven. Door te kiezen voor turfvrije potgrond spaart u veengebieden (hotspots van koolstof, water en biodiversiteit) van veenontginning in de rest van de wereld.

Alternatieven voor potgrond

Vanuit de commerciële sector worden inspanningen geleverd om over te schakelen naar ‘turfarme’ alternatieven. Zo staat het Europese ecolabel geen turf meer toe in potgrond. In België kan turf of teelaarde met turf sinds 1 maart 2021 niet meer aangekocht worden met ecocheques in België.

Volledig turfvrije potgrond is echter nog maar moeilijk te vinden. Wel zijn er al heel wat bedrijven waar turfarme potgrond wordt samengesteld, waarbij het aandeel turf in potgrond (gemiddeld 83%) gedeeltelijk vervangen wordt door houtvezel, kokosvezel, hoogwaardige compostsoorten, schors, gecomposteerde bladeren of rijstkaf. Op de website van Velt (https://www.velt.nu/nieuws/potgrond-zonder-turf) kan je een oplijsting vinden van bedrijven die zich inzetten om turfarme potgrond op de markt te brengen.

We lichten hier twee commerciële alternatieven toe afkomstig uit reststromen van het kweken van kokosnoten en van rijst.

Potgrond met kokosvezel

Kokosvezel wint snel aan populariteit en is een bekend commercieel alternatief voor turf (beter gekend onder de naam ‘coco peat’). Coco peat wordt gemaakt van de vezels tussen de schil en de buitenste laag van kokosnoten. Het gaat vooral om de kortere vezels, aangezien de lange vezels van de kokosnootschillen worden verwerkt in deurmatten, borstels, touw, vulling van stoffering…
Coco peat heeft uitstekende eigenschappen om water vast te houden (kan tot 10 keer zijn eigen gewicht aan water vasthouden). De vezels zorgen ook voor een goede drainage en beluchting van de grond, waardoor plantenwortels voldoende ruimte voor zuurstof krijgen. Ook bevat coco peat van nature schimmelwerende eigenschappen.
De verwerking en het transport van kokosvezel (wordt geïmporteerd uit Azië) maakt het geen 100% duurzaam alternatief, maar gezien het al verbouwd en geoogst wordt voor consumptie, wordt het beschouwd als een milieuvriendelijker alternatief dan turf.

Potgrond met rijstkaf

Ook rijstkaf wordt toegevoegd aan teelgrond als alternatief voor turf. Rijstkaf is de buitenzijde van de rijstkorrel (het ‘kafje’) die wordt verwijderd voordat rijst wordt verpakt en verkocht voor consumptie. Deze kafjes vormen dus een reststroom van de rijstproductie. Gezien de hoge wereldwijde rijstproductie en -consumptie, is deze reststroom erg groot (het gaat om 600 miljoen ton afval wereldwijd).
Bij menging met grond helpt rijstkaf de grond lichter te maken en de drainage, beluchting en wateropname te verbeteren. Ook zijn de kafjes biologisch afbreekbaar, waarbij voedingsstoffen vrijkomen en opnieuw beschikbaar worden voor opname door de planten.

Heb je wel potgrond nodig?

In een gezonde tuin is het gebruik van turf eigenlijk niet nodig, en kunnen we rekenen op regenwormen en ander bodemleven om de bodem luchtig en vochtvasthoudend te maken. Je kan in de tuin zelf ook aan de slag om compost te maken van ‘afval’ uit je tuin zoals bladeren, takjes, en gras – zie hiervoor ons artikel ‘Hoe maak je compost‘.

Vorige Volgende