Citeren als:
An De Schrijver & Jan Mertens (2022). De ups en downs van de biodiversiteit. Website Biodivers Zorggroen HOGENT, www.biodiverszorggroen.be en www.biodiverszorggroen.nl.
Het IUCN (= International Union for Conservation of Nature = De internationale vereniging voor het beschermen van de natuur) publiceert jaarlijks een update van de Rode Lijst voor bedreigde soorten. Deze lijst geeft ons inzicht in de toestand van het aantal soorten in de wereld.
De IUCN is een organisatie binnen de Verenigde Naties die meer dan 1.400 leden telt, waaronder overheden, onderzoeksinstellingen en NGO’s. Ook in België zijn verschillende administraties en onderzoeksinstellingen lid, onder andere het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) en het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO). Het INBO helpt mee aan het opstellen van de rode lijstenOok de Living Planet Index is een goede graadmeter voor hoe het wereldwijd met de biodiversiteit gesteld is. LPI geeft inzicht in hoeveel individuen van een bepaalde soort nog voorkomen.
Dankzij de IUCN Rode Lijst weten we waar we ons zorgen over moeten maken en waar onze aandacht dringend vereist is om de vernietiging van de planeet te voorkomen. Het is een fantastische to-do-lijst voor het werk van natuurbeschermers.
Sir David Attenborough - Bron: IUCN
Rode lijsten zijn lijsten waarop per regio, land of voor gans de wereld de in hun voortbestaan bedreigde dier-, planten- en schimmelsoorten staan. Er staan op zo’n lijst ook maatregelen die genomen kunnen worden om deze bedreigde soorten te helpen. Lees er meer over in ons artikel ‘Rode lijsten als graadmeter voor de biodiversiteit’.
Momenteel worden op de lijst van de IUCN 128.918 soorten geëvalueerd. Dat lijkt veel, maar eigenlijk is dit maar een fractie van de ganse biodiversiteit op aarde. Toch is de lijst zeer waardevol omdat de soorten die erop staan representatief zijn voor de rest van de biodiversiteit. De evaluatie van het IUCN gebeurt op basis van strenge wetenschappelijke criteria en daar zijn veel gegevens voor nodig. Daarom kunnen ze het aantal soorten ook niet zo eenvoudig gaan uitbreiden. De lijst wordt jaarlijks geüpdatet.
Uit de meest recente rode lijst van 2020 blijkt dat een vierde van al de soorten die worden opgevolgd (35.765 soorten) op dit moment met uitsterven bedreigd zijn. Lees er in dit nieuwsbericht van de IUCN meer over.
Naast de IUCN Rode Lijst bestaan nog andere indicatoren om de staat van de biodiversiteit op te volgen. Zo is er de Living Planet Index (LPI). Deze index volgt sedert 1970 de grootte van een aantal populaties (= een groep individuen die op een bepaalde plaats samen voorkomen) van 4200 soorten zoogdieren, vogels, reptielen, amfibieën en vissen. De LPI kijkt dus niet naar het aantal soorten, maar naar het aantal individuen van soorten. Uit de evolutie van deze LPI sedert 1970 blijkt dat wereldwijd het aantal individuen in een gemiddelde populatie met 68% afnam.
Rode lijsten en de LPI-index laten zien dat er dringend verdere acties moeten ondernomen worden. Vooral de rode lijst laat op een eenvoudige manier zien welke soorten prioritair te beschermen zijn. In de Europese Unie wordt actie genomen binnen het Natura-2000 programma.
Het is niet allemaal kommer en kwel - natuurbescherming helpt!
