Citeren als
Sanne Van Den Berge & An De Schrijver (2022). Wat zijn klimaatbomen? Website Biodivers Zorggroen HOGENT, www.biodiverszorggroen.be en www.biodiverszorggroen.nl
Klimaatbomen zijn boomsoorten die goed gedijen in de klimaatomstandigheden van de toekomst. De term ‘klimaatbomen’ is in het leven geroepen om aandacht te vestigen op het belang van klimaatverandering op de boomsoortenkeuze. ‘Boompje groot, plantertje dood’ is een bekende uitspraak die treffend weergeeft dat het lang kan duren vooraleer een aangeplante boom volgroeid is. Maar in deze tijden van snelle klimaatverandering wil dit zeggen dat we boomsoorten dienen te kiezen die het ook nog goed gaan doen over 100 jaar onder de voorspelde veranderingen van het klimaat in onze regio.
Bosbomen zien nu al af van droogte
De metingen van het INBO van de laatste jaren zijn verontrustend en tonen aan dat de gezondheid van veel van onze bosbomen er sterk op achteruitgaat. Via vitaliteitsonderzoek in 2019 en 2020 was zeer duidelijk de zware impact van de extreme droogte van 2018 en de daaropvolgende droge zomers te zien. Iets meer dan 25% van alle gemonitorde bomen was beschadigd. Zowel inheemse soorten (beuk, zomereik, gewone esdoorn) als uitheemse soorten (fijnspar, grove den), delen in de klappen. Droogte, in combinatie met langdurige hittegolven, veroorzaakt droogtesymptomen zoals bladverkleuring en vervroegde bladval. Bomen die onder droogtestress staan, worden gevoeliger aan stormen (windworp, afbreken zware takken) en aan ziekten en plagen en lopen dus het risico af te sterven aan de (directe of indirecte) gevolgen van droogte.
Binnenkort publiceert EUFORGEN (European Forest Genetic Resources Programme) een lijst met uitheemse soorten die gebruikt mogen worden voor bosaanplant. EUFORGEN analyseert het karakter en de levenscyclus van deze soorten en bouwt daaruit een lijst van geschikte bomen op basis van een grondige pan-Europese evaluatie. Door de klimatologische wijzigingen zijn dit soorten die onze regio binnenkort zouden koloniseren (i.e. een verschuiving richting het noorden aangezien hun oorspronkelijk leefgebied warmer en droger wordt). INBO raadt aan om de aanbevelingen die voorbereid worden door EUFORGEN af te wachten.
In onze lijst met favoriete bomen geven we een overzicht van (neo-)inheemse soorten die in tuinen kunnen gebruikt worden, met aanduiding van bomen die geschikt zijn voor een warmer en droger klimaat. Daar kan je alvast mee aan de slag!
Ook de omgeving van de boom is belangrijk
Ook de omgeving van de boom bepaalt de klimaatrobuustheid. Een boom die helemaal alleen midden in een versteende omgeving staat zal uiteraard meer blootgesteld zijn aan extreme klimaatomstandigheden dan een boom in een groene, diverse omgeving. Bomen, struiken, hoger gras, een waterpartij maken dat klimaatextremen gemilderd worden en dat de bodem meer water kan vasthouden. Zie hiervoor ons artikeltje ‘wat is een klimaatvriendelijke tuin‘. Meer biodiversiteit in de tuin zorgt er ook voor dat effecten van eventuele plagen vaak minder ernstig zullen zijn, zie ook ons artikeltje ‘een biodiverse tuin hoeft geen wildernis te zijn‘. Een diverse tuin met afwisseling van structuren is dus ook een heel belangrijk aspect in het verhaal van klimaatbomen.
Bomen voor tuinen die bestand zijn tegen warmer en droger
