Citeren als:
An De Schrijver & Jan Mertens (2022). Van eitje tot salamander, kikker of pad. Website Biodivers Zorggroen HOGENT, www.biodiverszorggroen.be en www.biodiverszorggroen.nl.
Als amfibieën veilig bij hun lievelingswater geraken dan gaan ze snel van start met de voortplanting. Soms zitten ongeduldige mannetjes kikkers en padden al in amplexusmodus op de rug van het vrouwtje tijdens hun trektocht naar het water! Amplexusmodus? Lees er meer over in ons artikel ‘de bizarre manier van knuffelen bij kikkers en padden‘.
Kikkers en padden hebben een uitwendige bevruchting
De mannetjes storten hun sperma over de eitjes waarna de bevruchting (in het water) gebeurt. Bij de salamanders scheidt het mannetje twee pakketjes zaadcellen af op de bodem van het water, waarna het vrouwtje deze pakketjes met haar cloaca probeert op te nemen. Dat durft al wel eens te mislukken en moet wel eens opnieuw. Kikkers leggen hun eitjes in één beweging, ze sparen ze als het ware op om dan in één keer uit te stoten. Dan ontstaan de typische klompen of kikkerdril. Vrouwtjes padden doen er iets langer over en produceren geleidelijk aan lange kettingen van kleine zwarte eitjes. Het snoer wordt in de vijver verankerd aan water of oeverplanten in het water.
Al hun eitjes zijn omgeven met een soort gelei, die beschermt tegen uitdroging, tegen predatie en tegen schimmelvorming. Het houdt ook de warmte goed vast, waardoor de eitjes sneller ontwikkelen tot larven. Een snoer of een klomp kan uit honderden tot duizenden eitjes bestaan!
Salamanders gaan zorgvuldiger te werk
Ze leggen elk eitje afzonderlijk af op een blaadje van een onderwaterplant. Elk eitje wordt vakkundig ingepakt: het blaadje wordt gevouwen rond het eitje dat eveneens een geleikapsel heeft. Het wordt dan enkele minuten vastgehouden tot het voldoende vastkleeft om het eitje te beschermen.
Om salamanders de mogelijkheid te geven om eitjes te leggen in de vijver is er dus nood aan waterplanten. En om ze te vinden let je dus best op omgevouwen blaadjes. Als er geen waterplanten zijn kunnen ze ook afgevallen bladeren gebruiken die op de bodem van de vijver liggen, maar ze hebben de voorkeur voor waterplanten.
Een hele transformatie…
Larven van kikkers en padden transformeren dan langzaam in echte landdieren met longen. De staart wordt dan ‘geresorbeerd’ – dat wil zeggen dat de weefsels in het lichaam worden opgenomen en opnieuw als bouwstoffen worden ingezet. Het is dus niet zo dat die staart gewoon afvalt! Ook larven van salamanders transformeren langzaam tot landdieren met longen. Vanaf dan moeten ook salamanders naar boven komen om lucht te happen.
Salamanders vervellen tijdens hun groei om de 8 à 10 dagen. De oude huid komt dan los en scheurt open aan de kop. Dan moet de salamander zijn oude huid zien kwijt te geraken. Soms moet hij daarvoor rondtollen en proberen om zijn eigen huid op te eten. Soms komen soortgenoten daarbij helpen.