Citeren als:
An De Schrijver & Jan Mertens (2022). Er is ook positief nieuws over de biodiversiteit. Website Biodivers Zorggroen HOGENT, www.biodiverszorggroen.be en www.biodiverszorggroen.nl
Ondanks het feit dat er veel soorten zich in een benarde situatie bevinden in Vlaanderen is er ook heel wat positief nieuws!
Rijkere landen zetten momenteel meer middelen in voor het behoud en het herstel van de biodiversiteit. Het besef dat biodiversiteit belangrijk is wordt ook ingelepeld vanuit de Europese regelgeving. En deze inspanningen hebben resultaat! We bespreken hier een aantal van deze positieve trends.
Bossoorten doen het goed!
De biodiversiteit in bossen gaat er sedert 1990 op vooruit. De shift van een bosbeheer dat voornamelijk gericht was op houtproductie naar een duurzamer multifunctioneel bosbeheer met aandacht voor ecologie, economie én sociale aspecten zorgde voor een stijging aan onder andere de diversiteit van vogels en vlinders die gebonden zijn aan bossen. Vogelaars zien steeds meer grote bonte spechten en boomklevers in bossen en ook in tuinen opduiken. In sommige delen van het land rukt ook de middelste bonte specht op, een soort die 10 jaar geleden nog zeer zeldzaam was.
Uit de Rode lijst van het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO) blijkt dat ook vlinderaars tevreden kunnen zijn over de evolutie van typische bossoorten als Grote weerschijnvlinder, Keizersmantel en Kleine ijsvogelvlinder. Al deze soorten profiteren van de uitbreiding van het bosareaal in ons land, maar vooral van het steeds ouder worden van de bestaande bossen en van een gevarieerder bosbeheer dat ook de biodiversiteit in het hart draagt.
Bossoorten in de lift - dankzij een beter bosbeheer
Vos en wolf zijn in opmars
Door overbejaging stierven vos, steenmarter en wolf decennia geleden uit in Vlaanderen. Door betere regeling van de jachtwetgeving kon het leefgebied van vos en steenmarter zich terug uitbreiden. Vos en steenmarter doen het dan ook steeds beter in Vlaanderen: ze hebben zich aangepast aan het samenleven met de mens. Ze leven zelfs in het hartje van steden zoals Brussel en Gent.
En recent doken na een afwezigheid van meer dan 100 jaar ook terug wolven op in Vlaanderen! Dat is een gevolg van een groei in de populaties in de buurlanden en het beter verbinden van natuurgebieden (zie ook ons artikel over versnippering en ons artikel over hoe Europa de biodiversiteitscrisis aanpakt).
Onderzoekers van de universiteit van Wageningen hebben de tocht van de eerste wolf die arriveerde in Vlaanderen (wolf Naya, ondertussen wel al overleden) nauwkeurig bestudeerd (zie onderstaande figuur). Uit hun analyse blijkt dat Naya gedurende een periode van 87 dagen 1.238 kilometer heeft afgelegd! Gemiddeld liep de wolvin ongeveer 14 kilometer per dag. Wil je meer weten over wolven in Vlaanderen, check dan de website van het Agentschap voor Natuur & Bos.
Cruciaal voor het overleven van trekkende zoogdieren is dat er tussen natuurgebieden verbindingen worden gelegd, zoals ecoducten en corridors. In Vlaanderen komen dieren gemiddeld om de 300 meter een weg tegen (zie topic versnippering).
Soorten in opmars
Bever is terug
Door een drastische verbetering van de waterkwaliteit verbeterde ook het visbestand op de Schelde en op andere rivieren. Uit onderzoek van het INBO leven momenteel meer dan 40 vissoorten in de Schelde, de Rupel, de Nete, de Dijle en de Zenne, een record voor de voorbije 40 jaar. Van sommige soorten dacht men dat deze zelfs uitgestorven waren. Waar het visbestand volgens het INBO in 1995 nog ‘slecht’ kon worden genoemd, is dat nu geëvolueerd naar ‘matig’ tot ‘goed’. Dat komt grotendeels omdat Vlaanderen en Brussel tegenwoordig veel minder afvalwater in de rivieren lozen en fors geïnvesteerd werd in waterzuiveringsstations.
Ook bever en otter zijn terug! In 2000 dook in de Dijle de eerste bever terug op in Vlaanderen, na anderhalve eeuw verdwenen te zijn. De eerste bevers die in Vlaanderen gespot werden waren afkomstig van een populatie uit Wallonië. Sindsdien heeft Bever zich verder over Vlaanderen verspreid en komt hij enkel in West-Vlaanderen nog niet voor. Er is in Vlaanderen ook een heuse beverwerkgroep actief. Je kan de hier informatie over vinden.
Voorzichtig positief nieuws over otter
Ook Otter is terug in Vlaanderen. De soort stierf uit door verdelging en door de slechte waterkwaliteit van onze rivieren. Otters zijn veeleisende dieren. Hun terugkeer is een signaal dat de waterkwaliteit van onze rivieren toch stilaan verbetert en dat er terug voldoende vis aanwezig is.
Een studie van het WereldNatuurFonds en een andere studie van het INBO tonen wel nog een aantal belangrijke pijnpunten die verbeterd kunnen worden. Otters hebben een extreem verborgen leefwijze en zijn daarom ook heel moeilijk te spotten. Ze zijn ook bijzonder mobiel waarbij verplaatsingen over tientallen kilometers niet abnormaal zijn. Ze kunnen jarenlang in een gebied aanwezig zijn zonder dat dit bekend is.