Citeren als:
Jan Mertens, Herlinde Dael, Catherine De Vos & An De Schrijver (2022). Biofilie – de liefde voor natuur. Website Biodivers Zorggroen HOGENT, www.biodiverszorggroen.be of www.biodiverszorggroen.nl
Wetenschappelijk worden de positieve effecten van groen op gezondheid onder andere verklaard vanuit het zogenaamde ‘biophilia-concept’. De Zwitserse psycholoog en filosoof Erich Fromm omschreef biofilie in 1973 als de liefde voor het leven en het kunnen verwonderd zijn over al wat leeft. Edward O. Wilson, een held van ons onderzoeksteam (helaas op 92 jarige leeftijd overleden op tweede kerstdag 2021), schreef er in 1984 een mooi boek over.
Erich Fromm omschreef biofilie als volgtBiophilia is the passionate love of life and of all that is alive; it is the wish to further growth, whether in a person, a plant, an idea, or a social group. The biophilous person prefers to construct rather than to retain. He wants to be more rather than to have more. He is capable of wondering, and he prefers to see something new rather than to find confirmation of the old. He loves the adventure of living more than he does certainty. He sees the whole rather than only the parts, structures rather than summations. He wants to mold and to influence by love, reason, and example. ― (1973a: The Anatomy of Human Destructiveness, New York (Holt, Rinehart and Winston) 1973, p. 366.) (Erich Fromm online, 2014).
De term biofilie – waarbij ‘bio’ staat voor leven en ‘filie’ voor liefde – werd zo ingevoerd om aan te duiden dat mensen een aangeboren neiging hebben om onbewust verbinding zoeken met het leven op aarde. Wilson associeerde de term met “the urge to associate with other forms of life”. Mensen gaan automatisch op zoek naar verbinding met de natuur. Dit kan om te overleven zijn (voedsel), kennis te vergaren, zingeving te vinden, zich verbonden te voelen,… Biophilia, de liefde voor levende wezens, is geworteld in onze biologie en heeft dus deels een genetische basis.
Vanuit dit evolutionair perspectief triggert het zien van groen daarom op een primair psychologisch niveau het gevoel van veiligheid en geborgenheid. Hierdoor kan de mens in een groene omgeving herstellen van vermoeiende aspecten van het dagelijks leven en de stress die daar een gevolg van is. Ook lichamelijke gezondheidseffecten van groen zouden deels verklaard worden door biofilie. In een groene omgeving ervaren mensen o.a. een betere immuunwerking.
Onze fysiologie blijkt dus nog steeds aangepast te zijn aan de natuur waarin we geëvolueerd zijn gedurende miljoenen jaren. Een voorkeur voor groen is dan ook iets dat deels ingebakken zit in ons zoogdierenbrein. Zo is bijvoorbeeld ook bij ratten in het labo aangetoond dat blootstelling aan een natuurlijke omgeving versus een artificieel verrijkte omgeving een positief effect heeft op die gebieden in de hersenen die instaan voor angst en motivatie. Het lijkt volgens een aantal auteurs heel aannemelijk dat zelfs mensen die zeggen niet te houden van de natuur een negatief effect kunnen ondervinden door een gebrek aan een groene omgeving. In een van onze artikels op deze website tonen we aan dat hoe meer groen in de buurt, hoe beter de mentale, fysieke én sociale gezondheid van mensen die er wonen.