Citeren als:
Catherine De Vos, Herlinde Dael & Steff Briers (2022). De natuur binnen beleven. Website Biodivers Zorggroen HOGENT, www.biodiverszorggroen.be en www.biodiverszorggroen.nl.
Het helend effect van een groene en biodiverse omgeving kan ook doorgetrokken worden naar de binnenruimtes van de zorgvoorziening. Met onderstaande activiteiten kunnen zorgvragers ook binnen de zorgvoorziening de natuur beleven en ontdekken, met een aangetoond positief effect op gezondheid en welzijn. Ze kunnen afhankelijk van de doelgroep ook ingezet worden i.f.v. specifieke doelen, zoals bijvoorbeeld cognitie (oriëntatie in tijd en ruimte, herkennen van geluiden en beelden), communicatie (benoemen van geluiden en beelden) en vrijetijdsbesteding (fotografie).
Trek de gordijnen open!
De meest voor de hand liggende manier om buiten binnen te halen is natuurlijk door de gordijnen open te doen voor daglicht en door talrijke uitnodigende (zit)plekjes te voorzien aan het raam met uitzicht op de weelderige biodiverse tuin. Vogelhuisjes en -badjes en insectenhotels, hogere stukken gras om vlinders te lokken en een hoop van bladeren en takjes om egels aan te trekken kunnen er bovendien voor zorgen dat men ook van binnenuit kan genieten van alle levendigheid in de tuin.
Laat bijvoorbeeld zorgvragers, eventueel met een verrekijker, dieren spotten in de tuin of in de lucht. De vogelbescherming biedt gratis online lessen aan om vogelgeluiden te leren kennen. Hoe meer je over vogels weet, hoe meer je van ze geniet, en hoe groter het gezondheidseffect!
Maak binnen hoekjes met planten
Verschillende studies tonen aan dat kamerplanten een positief effect hebben op het welbevinden en de gezondheid van mensen. Alleen al kijken naar een foto van groen blijkt een rustgevend effect te geven, maar planten zuiveren bovendien de lucht, reguleren de luchtvochtigheid, brengen een rustgevend en huiselijk gevoel en fleuren de ruimtes letterlijk op. Dit brengt niet alleen positieve effecten met zich mee ten aanzien van de zorgvragers, maar ook voor zorgverleners en bezoekers.
Dit kan bijvoorbeeld door in de zorgvoorziening diverse planten-, bloemen- of kruidenhoekjes te voorzien bv. met een door zorgvragers geplukt veldboeket uit de bloementuin of door het maken van een plantenwand.
Richt een natuurbelevingshoek of – ruimte in
Je kan samen met zorgvragers een plekje inrichten in de voorziening waar niet enkel planten en bloemen terug te vinden zijn, maar waar bv. ook natuurgeluiden te horen zijn, met wat bladeren, takjes en keien uit de tuin, met een klein fonteintje, … Deze hoek of ruimte kan dan gebruikt worden om ook binnen de zorgvoorziening natuur te kunnen beleven (bv. bij slechte weersomstandigheden, voor zorgvragers die weinig mobiel zijn).
Deze hoek of ruimte kan een eerder afgeschermde ruimte zijn waar zorgvragers in alle rust en via verschillende zintuigen de natuur kunnen beleven.
In een van de good practices die we bezochten, WZC Aan de Beverdijk in Hamont-Achel, zagen we een volledig ingerichte sensorische binnenruimte. Hier konden natuurbeelden worden geprojecteerd, natuurgeluiden afgespeeld, geuren verstoven, … Deze ruimte was makkelijk toegankelijk voor de bewoners en er werd dankbaar gebruik van gemaakt. We zagen een gelijkaardige ruimte met mogelijkheid tot projectie van natuurbeelden in het GielsBos in Gierle.
Variëer met de seizoenen
Een andere mogelijkheid is om de natuurbelevingshoek eerder centraal te plaatsen (bv. in de hal of living) en deze bijvoorbeeld zodanig in te richten dat deze iets meer vertelt over het seizoen waarin we ons bevinden. Voor zorgvragers met een verstoord tijdsbesef kunnen natuurbelevingshoeken hierin richting geven en een onderdeel zijn van realiteitsoriëntatie training (ROT), waarbij zorgvragers cues aangereikt krijgen die stimulerend zijn om het verloren contact met de werkelijkheid terug te vinden (bv. verkleurde bladeren in de herfst, groene bladeren in de lente en zomer).
Maken en beluisteren van natuurgeluiden
Dit kan uiteraard – bij voorkeur – in de tuin, maar ook voor zorgvragers of op momenten waarbij dit niet mogelijk is, kan naar natuurgeluiden geluisterd worden. Uit onderzoek blijkt immers dat niet enkel het zien, maar ook het horen van natuur een positief effect heeft op onze gezondheid en o.a. de stressniveaus doet dalen en positieve emoties doet stijgen.
Je kan zelf geluidsopnames maken in de tuin rond de voorziening of je kan zorgvragers geluidsopnames laten maken.
Ook op het internet (Youtube, podcasts, …) zijn er heel wat mogelijkheden. Onderstaande podcasts kunnen trouwens ook gebruikt worden tijdens een wandeling in de tuin als de zorgvrager zich bv. wat wil afsluiten van storende omgevingsgeluiden.
Inspiratie
Natuurbeelden bekijken
Verschillende onderzoeken tonen aan dat alleen al het kijken naar natuur positieve effecten heeft op ons welzijn. Dat kan uiteraard door vanuit de voorziening plekjes te voorzien van waaruit men een goed en mooi zicht heeft op de gevarieerde biodiverse tuin. Een andere manier is mooie natuurbeelden bekijken op een scherm (cf. supra voor enkele voorbeelden) óf natuurplekken ‘live’ te bezoeken via webcams.
Inspiratie
Daarnaast kunnen ook posters, schilderijen en foto’s van natuuruitzichten geplaatst worden in de voorziening die je eventueel laat kiezen door de bewoners. Op Pixabay of Unsplash bijvoorbeeld kan je heel wat gratis afbeeldingen vinden. Of je kan zorgvragers foto’s laten maken van plekjes in de tuin die zij mooi vinden, dieren die ze hebben gespot, … en die uithangen als blijvende of tijdelijke fototentoonstelling.