Citeren als:
An De Schrijver & Jan Mertens (2022). Waarom is de biodiversiteit in crisis? Website Biodivers Zorggroen HOGENT, www.biodiverszorggroen.be en www.biodiverszorggroen.nl
1360 wetenschappers brachten in 2005 in opdracht van de Verenigde Naties een uitgebreide studie uit naar de impact van de mens op de biodiversiteit. Hun bevindingen werden gepubliceerd in het Millenium Ecosystem Assessment (MEA) rapport, en zijn (helaas) nog altijd brandend actueel.
De belangrijkste oorzaak van het verlies aan biodiversiteit is de groeiende wereldbevolking, met een groeiende vraag naar woongebied, voedsel, drinkwater, hout en brandstoffen als gevolg. Deze groeiende vraag veroorzaakte wereldwijd een toename van het areaal aan landbouwgebied, gebied voor industrie en verstedelijking ten koste van natuurgebied en dus ten koste van de biodiversiteit.
Daarnaast zorgt dit allemaal voor meer uitstoot van vervuilende stoffen, en een hogere mobiliteit van mensen. Deze menselijke invloed uit zich in verschillende processen die samen de drijvende krachten vormen achter het verlies aan biodiversiteit. We bespreken deze in verschillende andere artikeltjes op deze website: versnippering, vermesting, verzuring, verdroging, invasieve exoten en klimaatverandering.
De voorbije 50 jaar hebben menselijke activiteiten geleid tot een snel en grotendeels irreversibel verlies aan biodiversiteit op aarde. De snelheid van verlies is onvergelijkbaar met elke andere periode in de geschiedenis van de mens op de aarde.
Millennium Ecosystem Assessment - 2005
Het MEA-rapport presenteert eveneens een interessant overzicht van het belang van verschillende oorzaken van het wereldwijde verlies aan biodiversiteit tijdens de voorbije eeuw, én wierp een blik in de toekomst. De voorspellingen van toen blijken uit te komen.
Voor alle biotopen zullen in de toekomst klimaatverandering en pollutie erg bedreigend zijn: alle pijlen op bovenstaande figuur wijzen consequent naar omhoog.
Als we even inzoomen op de bossen van de gematigde streken (waarin België zich bevindt), dan zien we dat in het verleden veel bos gekapt werd (habitatverlies), te zien aan de rode kleur. Dit was ten voordele van landbouwgrond, steden of industrieterreinen. Deze trend lijkt nu toch gekeerd (dalende pijl). Bossen in de gematigde streken worden steeds beter beschermd en de biodiversiteit gebonden aan bossen doet het ook steeds beter door een multifunctioneler bosbeheer. Rijkere landen investeren steeds meer in het beschermen van bossen. Boreale bossen en vooral bossen in de tropen zullen echter ook in de toekomst nog altijd sterk bedreigd worden door boskap.
Ook gematigde biodiverse graslanden werden in het verleden omgezet naar productiegraslanden of akkers in landbouwbeheer. Graslanden worden in Vlaanderen veel minder goed beschermd dan bossen. Behalve dan de graslanden die in natuurgebied liggen, maar dat is slechts 4.400 ha momenteel (minder dan 2% van het totale aandeel grasland in Vlaanderen). Het merendeel van de graslanden in landbouwbeheer (235.000 ha) zijn hoogproductieve raaigraslanden (180.000ha) waar de biodiversiteit bedroevend laag is omdat deze bestaan uit slechts 1 grassoort (= snelgroeiend raaigras).