Citeren als:
Jan Mertens & An De Schrijver (2022). Ontwerp en soortenkeuze voor wadi’s. Website Biodivers Zorggroen HOGENT, www.biodiverszorggroen.be en www.biodiverszorggroen.nl
Een wadi is een groene laagte waar het water naartoe geleid wordt en waar het in de bodem kan sijpelen. Regenwater krijgt in ons bebouwd Vlaanderen minder de kans om in de bodem te sijpelen. Wadi’s passen dus in een klimaatvriendelijke tuin.
Regenwater in de bodem laten sijpelen is heel belangrijk om onze grondwatertafel aan te vullen. Dit grondwater hebben we net nu heel erg nodig omdat er meer droge periodes zijn door de klimaatverandering. Anderzijds krijgen we door die klimaatverandering ook meer kans op hevige regenbuien. Wanneer het water van die hevige regenbuien snel afgevoerd wordt en daardoor plots en tegelijkertijd in een waterloop terecht komt, ontstaat er een risico op overstroming. Het is dus ook van belang dat we het regenwater bufferen door het tijdelijk op te vangen. Een wadi is daarom een aanrader in een biodiverse en klimaatvriendelijke tuin.
Voor beide problemen, aanvulling van de grondwatertafel en buffering, kunnen wadi’s een deel van de oplossing zijn. In zoverre zelfs dat bij grote bouwprojecten infiltratievoorzieningen verplicht zijn. Overtollig regenwater in de grond laten sijpelen of een infiltratievoorziening is verplicht bij bouw, herbouw of uitbreiding van een overdekte constructie met een nieuwe oppervlakte van meer dan 40 m2. Bij nieuwe verkavelingen zijn collectieve infiltratievoorzieningen verplicht. De meest eenvoudige ‘infiltratievoorziening’ is eenvoudigweg een verdieping in de tuin waar het water naartoe geleid wordt: een wadi dus.
Ontwerp
Hoe je de benodigde grootte van een wadi berekent en hoe je een wadi aanlegt is geen onderwerp voor deze website. Water moet de bodem kunnen insijpelen en de hoeveelheid verdicht oppervlakte, de doorlaatbaarheid van de bodem en de diepte van de grondwaterstand zijn hiervoor cruciaal. Een wadi heeft in principe een overloop naar de riolering zodat, wanneer de wadi zou vol komen te staan, bijkomend regenwater toch nog weggevoerd kan worden.
In een zorgcontext is het belangrijk dat de wadi geen vuil hoekje wordt. Ga ermee aan de slag, maak de wadi mooi en zichtbaar of gebruik de wadi. Dit kan je doen door er bijvoorbeeld een pad door of over te laten gaan. In veel parken wordt een wadi als speelterrein gebruikt. In de zomer is dit een gewoon droog terrein en bij hevige regenval wordt het een fantastische plek om met laarzen doorheen te pletsen.
Soortenkeuze
Voor de biodiversiteit is de habitat- en plantensoortenkeuze belangrijk uiteraard. Advies geven hierover is maatwerk door de grote verscheidenheid aan wadi’s – door de hoeveelheid water die opgevangen wordt en de doorlaatbaarheid van de ondergrond.
Als habitat is vrijwel alles mogelijk: grasland (van gazon tot bloemrijk grasland), border (of ruigte) maar ook struiken en houtachtigen. Je kan je wadi spontaan laten ontwikkelen, inzaaien, aanplanten of een mengeling van deze technieken. Omdat wadi’s nogal onvoorspelbaar zijn is het een goed idee te werken met een mengeling van soorten en de natuur de soortenselectie te laten doen.
Over het algemeen moeten we soorten kiezen die tegen wisselende vochtomstandigheden kunnen. Typisch zijn dit oeverplanten, zie onze lijsten met favoriete soorten voor de oeverzone van een vijver. Maar sommige wadi’s zijn jaarrond vochtig en sommige wadi’s zijn zelfs heel droog. Het is dus heel moeilijk om algemene adviezen te geven over de geschikte soorten, maar in een biodiverse tuin kies je wel voor inheemse soorten.
Hoe kan een wadi droog zijnBij sommige wadi’s is de bodem zo doorlaatbaar voor regenwater dat ze enkel bij uitzonderlijke regenval water bevatten. Meestal gebeuren deze intense buien in de winter, de periode dat planten in rust zijn. In de actieve periode is de bodem op deze plaatsen vaak heel droog. Wanneer je dan enkel moerasplanten in de wadi hebt aangeplant krijgen deze soorten het moeilijk in droge periodes.