Citeren als:
Stefanie Delarue, Leen Vanthuyne, Steff Briers, Catherine De Vos & An De Schrijver (2022). Een moestuin in het biodivers zorggroen. Website Biodivers Zorggroen HOGENT, www.biodiverszorggroen.be en www.biodiverszorggroen.nl
Het zelf kweken van eten in een moestuin – de hele cyclus van zaad tot bord – werkt motiverend, geeft voldoening, en kan mentale rust brengen. Het draagt bovendien bij aan de beleving van tijd en natuur. Op één groeiseizoen verandert de moestuin sterk. Van een vers geprepareerd moestuinbed of moestuinbak tot een volledig volgroeid en oogstbaar gewas. Het eten van dat zelfgekweekt voedsel werkt bovendien verbindend.
Een moestuin kan ook een zeer activerende plek zijn in een zorgtuin. Moestuinieren biedt een brede waaier aan activiteiten die voor vele zorgvragers als herkenbaar en zingevend ervaren worden. Deze kunnen gericht zijn op het proces op zich of eerder focussen op het product (bv. confituur maken), het inoefenen van bepaalde vaardigheden (bv. fijne motoriek) of het ontwikkelen van een nieuwe hobby. Verantwoordelijkheden in de moestuin kunnen op maat van ieder individu aangepast worden.
Daarnaast kan samenwerken in en aan de moestuin eveneens een sociaal verbindende functie hebben. Het kan bijvoorbeeld de therapeutische relatie versterken of aanleiding geven tot interactie met de buurt (bv. vrijwilligers die samen met zorgvragers de moestuin onderhouden). Kortom, een moestuin schept kansen om de ‘handen uit de mouwen’ te steken en samen te werken.
Een moestuin kan aanvullend op de zorgfunctie ook biodivers worden ingevuld. Meehelpen met de natuur in plaats van tegenwerken. En daarbij is zorg voor de bodem – waar alle moestuinplanten in wortelen en groeien – een basis. Plantengroei en organisch materiaal doen de bodem en het bodemleven goed. In ruil zet het bodemleven het verterend organisch materiaal om naar voedingsstoffen voor de plant. Natuurlijke bemesting van de moestuin dus. Biodiversiteit wordt niet enkel vooruit geholpen door het achterwege laten van kunstmeststoffen, maar ook door chemische bestrijdingsmiddelen te weren. Bovendien is dit ook voor alle betrokkenen bij de zorgmoestuin gezonder en beter. Een bedekte bodem zal onkruidgroei al verhinderen. En bodemzorg zal ook zorgen voor sterkere planten, en dus minder ziekten en plagen. Maar ook vruchtwisseling, combinatieteelt, een weloverwogen keuze van groente, ras en teeltwijze en het aantrekken van natuurlijke vijanden vormen daarbij een natuurlijke, preventieve basis. En door niet alleen te werken met eenjarige soorten, maar ook meerjarige soorten in de moestuin te planten en deze te combineren met een vaste plantenborder, krik je het leven in je moestuin op.
Hoe een moestuin integreren in het biodivers zorggroen?
- Op zeer kleine schaal, in verhoogde plantenbakken of ergonomisch aangepaste kweekbakken (ideaal voor ouderen en personen met motorische beperkingen, zie ook daktuin model)
- Een moestuin aan de zorgvoorziening zelf
- Moestuinen gekoppeld aan een zorg(dag)verblijf of samenwerking met een sociale werkplaats
- En moestuinen in samenwerking met een zorgboerderij – zie voor meer informatie hierover via deze link.
