Citeren als:
An De Schrijver & Jan Mertens (2022). Hoe pakt Europa de biodiversiteitscrisis aan? Website Biodivers Zorggroen HOGENT, www.biodiverszorggroen.be en www.biodiverszorggroen.nl
De Europese Unie heeft een eigen gebiedsgericht beleid ontwikkeld waaraan alle lidstaten hun medewerking moeten verlenen. De grondslag ervan is terug te vinden in twee Europese richtlijnen: de Vogelrichtlijn van 1979 en de Habitatrichtlijn van 1992, samen ook wel de ‘Nature Directives’ genoemd. Deze richtlijnen vormen samen met het Natura-2000 netwerk de hoekstenenan het Europese natuurbeleid.
De Vogelrichtlijn werd opgericht om de in Europa voorkomende vogelsoorten te beschermen, de Habitatrichtlijn beschermt Europese biotopen (= natuurtypes zoals heide, bossen, moerassen).
Alle Europese lidstaten worden via deze twee richtlijnen verplicht om voor kwetsbare soorten en kwetsbare biotopen speciale inspanningen te leveren. Daarvoor moeten ‘speciale beschermingszones’ worden afgebakend waarbinnen deze soorten beschermd worden. Al deze speciale beschermingszones van alle Europese landen samen vormen het Natura 2000 netwerk. Het omvat momenteel ruim 26.000 gebieden, waarmee het het grootste netwerk van beschermde natuurgebieden ter wereld is. Natura 2000 bestrijkt 18% van het landoppervlak van de EU en grote delen van de omliggende zeegebieden.
Alle Natura 2000 gebieden in Europa kunnen geraadpleegd worden via deze link . Je kan zo bijvoorbeeld bekijken welke beschermde natuur er in jouw buurt of op jouw vakantiebestemming ligt.
De richtlijnen moeten in nationale wetgeving worden omgezet vooraleer ze bindend zijn voor de lidstaten. In België is dit een regionale bevoegdheid, en in Vlaanderen is dit allemaal geregeld in het Natuurdecreet. In totaal komen 47 Europees te beschermen biotopen en 109 Europees te beschermen soorten voor. In totaal werden hiervoor 166.100 ha speciale beschermingszones afgebakend, wat overeenstemt met een kleine 13% van Vlaanderen.
Je kan al dit kaartmateriaal makkelijk opzoeken via de website www.geopunt.be. Ga naar Kaarten en plaatsen > Natuur en milieu > Natuur. Vink daar de ‘Habitatrichtlijngebieden’ en ‘Vogelrichtlijngebieden’ aan. Je kan dan op de kaart zoeken naar een bepaalde locatie. Door op een ingekleurd gebied te klikken, krijg je ook meer informatie.
Al deze biotopen en soorten moeten tegen 2050 in een ‘gunstige staat van instandhouding’ gebracht worden. Hoe goed het gaat met al deze biotopen en soorten in Vlaanderen kan je nalezen in het artikel ‘Hoe is het met de biodiversiteit in Vlaanderen‘ op deze website.